Van onze verslaggevers

Paul Brill

Bert Lanting

DEN HAAG

Qua naam zouden ze wel een komisch duo kunnen zijn: de Twee Maximes. Maar de gemeenschappelijke besognes van minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen en zijn Canadese collega Maxime Bernier lenen zich niet voor bijster veel humor.

Donderdag namen de twee bewindslieden deel aan een ministersoverleg van de NAVO, waarna Bernier met Verhagen meereisde naar Den Haag voor verder overleg. Er is een goede reden voor het intensieve Canadees-Nederlandse contact: de twee landen zijn elkaars buren in het zuiden van Afghanistan. Bovendien is Canada alleen bereid ook na 2009 nog in Afghanistan te blijven als andere landen bijspringen met extra troepen en materieel. Nederland heeft zelf ervaren hoe moeizaam die zoektocht verloopt.

Canada heeft al 79 militairen verloren in Afghanistan en nu blijkt dat het zeer moeilijk is andere landen te bewegen troepen naar het zuiden te sturen. Dat moet thuis toch wel moeilijk uit te leggen zijn?

Bernier: ‘We hebben er een stemming over gehad in het parlement en toen hebben we besloten tot 2009 te blijven. Daar zullen we ons aan houden. Nu heeft een onafhankelijke commissie onder leiding van de voormalige minister van Buitenlandse Zaken Manley het advies gegeven daar te blijven op voorwaarde dat we steun krijgen van duizend militairen uit andere landen plus militair materieel, zoals helikopters en onbemande vliegtuigjes. We hebben nu voorgesteld om tot 2011 te blijven, maar daarvoor hebben we de steun van het parlement nodig.’

Krijgt u die steun?

Bernier: ’Daar kan ik natuurlijk niet op vooruitlopen, maar ik heb er veel vertrouwen in. Ik denk dat we wel de steun van een andere partij zullen krijgen. Maar je weet het natuurlijk nooit. Als we de stemming winnen, moeten we voor 2009 de gevraagde troepen zien te vinden. Als dat niet lukt, waarom zouden we dan blijven? Dan kunnen we onze missie niet volbrengen. We hebben een partner nodig in Kandahar.’

Moet dat één partner zijn, of bijvoorbeeld vijf landen die allemaal 200 militairen leveren?

Bernier: ’Het kunnen er meer zijn, maar het belangrijkste is dat we het benodigde aantal troepen krijgen. Verhagen: ’Wij zijn ook met één land begonnen, maar uiteindelijk werden het er vijf. Op die manier leren we van elkaar. We moeten elkaar helpen een partner te vinden. Ieder land moet beslissen of het kan bijdragen aan ISAF, maar er is solidariteit nodig in de NAVO.

Maar volgens de Amerikaanse minister van Defensie Gates ontbreekt het daar nu juist aan. Hij had het zelfs over een bondgenootschap van twee klassen.

Bernier: ’Ik weet niet welk land ons uiteindelijk zal helpen, maar alle ministers die rond de tafel zaten zeggen dat ze ons steunen. Maxime heeft ook met andere landen gepraat, zoals de VS. Hij begrijpt de problemen die we hebben. Voor de geloofwaardigheid van de NAVO is het essentieel dat we meer troepen krijgen. We willen daar niet voor eeuwig zijn. We moeten het Afghaanse leger en de politie opleiden, zodat zij hun werk kunnen doen en wij naar huis kunnen.’

Maar is het geen slecht teken voor de toestand van de NAVO dat u moet dreigen met vertrek om die duizend militairen te krijgen?

Verhagen: ’Nou, er zijn momenteel ruim 40-duizend militairen in Afghanistan. Mijn ervaring is dat het mogelijk is om landen bereid te vinden. Het is niet makkelijk, maar het is mogelijk. Er opereren nu 15 landen in het zuiden. Maar het blijft voor ieder land natuurlijk een moeilijk besluit, zeker als er slachtoffers vallen. We vinden ook dat de NAVO-landen af moeten van de aanpak dat ze alleen in ‘hun eigen’ provincie opereren. De commandant van ISAF moet zelf kunnen beslissen waar de troepen worden ingezet.

Maar daar voelt Duitsland niets voor.

Verhagen: ‘Maar Canada en Nederland zijn het daar wel over eens. Ook de VS en Groot-Brittannië denken er zo over. Op die manier probeer je de kring uit te breiden.’

Afgelopen week hebben 200 Afghaanse parlementariërs betoogd tegen Nederland in verband met de komende Koran-film van Wilders. Er werden leuzen geschreeuwd als ’Dood aan Nederland!’. Kunt u zich voorstellen dat sommige mensen denken: wegwezen daar!

Verhagen: ’De demonstratie was gericht tegen de film, niet tegen de Nederlandse troepen in Afghanistan. Maar we maken ons natuurlijk wel zorgen over de gevolgen die de film kan hebben, ook in Afghanistan. Wij zijn het als regering absoluut niet met Wilders eens. Maar andere landen hebben wel de plicht om Nederlandse burgers en Nederlands bezit te beschermen. Ook de Afghaanse president Karzai weet heel goed wat de positie van de Nederlandse regering is en we gaan er vanuit dat hij dat ook aan de parlementariërs duidelijk maakt. Daarom ben ik ervan overtuigd dat de Afghanen zullen begrijpen dat de Nederlandse troepen voor iets heel anders staan dan Wilders.’